Ano ang itinuturo ng Bibliya tungkol sa Environmental Stewardship?

Ano ang sinasabi ng Bibliya tungkol sa kapaligiran at sa ating pananagutan dito?Iniisip ng marami na ang Bibliya ay tumatalakay lamang sa moral na etikal (ibig sabihin, huwag magsinungaling, mandaya o magnakaw). O marahil ito ay may kinalaman lamang sa isang pagkatapos ng buhay sa langit. Ngunit ang kaugnayan ng sangkatauhan, ng lupa, at ng buhay dito, kasama ng ating mga pananagutan ay ipinakilala mismo sa unang pahina ng Bibliya.

Sinasabi ng Bibliya na nilalang ng Diyos ang sangkatauhan ayon sa kaniyang larawan. Sa parehong oras ay ibinigay din niya sa sangkatauhan ang kanyang unang tungkulin. Gaya ng itinala ng Bibliya:

²⁶ Pagkatapos, sinabi ng Diyos: “Ngayon, likhain natin ang tao ayon sa ating larawan, ayon sa ating wangis. Sila ang mamamahala sa mga isda, sa mga ibon sa himpapawid at sa lahat ng hayop, maging maamo o mailap, malaki o maliit.”

²⁷ Nilalang nga ng Diyos ang tao ayon sa kanyang larawan. Sila’y kanyang nilalang na isang lalaki at isang babae.

²⁸ at sila’y pinagpala niya. Sinabi niya, “Magpakarami kayo at punuin ninyo ng inyong mga anak ang buong daigdig, at kayo ang mamahala nito. Binibigyan ko kayo ng kapangyarihan sa mga isda sa tubig, sa mga ibon sa himpapawid, at sa lahat ng mga hayop na nasa ibabaw ng lupa.

Genesis 1:26-28

Pinapanatili ng Diyos ang Pagmamay-ari

Ang ilan ay hindi naunawaan ang mga utos na ‘sumipil’ at ‘mamuno’ upang ipahiwatig na ibinigay ng Diyos ang mundo sa sangkatauhan upang gawin ang gusto natin dito. Kaya’t malaya tayong ‘mamuno’ sa mundo at sa mga ecosystem nito sa bawat kapritso at kagustuhan natin. Sa ganitong paraan ng pag-iisip ay hinugasan ng Diyos ang Kanyang mga kamay ng Kanyang nilikha mula pa sa simula. Pagkatapos ay ibinigay Niya ito sa atin upang gawin ang gusto natin.

Gayunman, hindi kailanman sinasabi ng Bibliya na ‘pagmamay-ari’ na ngayon ng sangkatauhan ang sanlibutan upang gawin ito ayon sa gusto nila. Maraming beses sa buong Bibliya iginiit ng Diyos ang kanyang patuloy na pagmamay-ari sa mundo. Isaalang-alang kung ano ang sinabi ng Diyos sa pamamagitan ni Moises ca 1500 BCE.

⁵ Kung susundin ninyo ako at magiging tapat sa ating kasunduan, kayo ang magiging bayang hinirang. Ang buong daigdig ay akin ngunit kayo’y aking itatangi.

Exodus 19:5

And through David ca 1000 BCE

¹⁰ Pagkat akin iyang hayop sa gitna ng kagubatan,
    maging bakang naglipana sa maraming kaburulan.
¹¹ Akin din ang mga ibong lumilipad sa itaas,
    at ang lahat na may buhay sa parang ay akin lahat.

Psalm 50:10-11

Itinuro mismo ni Jesus na ang Diyos ay nagpapanatili ng aktibong interes sa, at detalyadong kaalaman sa, kalagayan ng mga hayop sa mundong ito. Gaya ng itinuro niya:

Kami ay Tagapamahala

Ang mas tumpak na paraan ng pag-unawa sa mga tungkuling ibinigay sa sangkatauhan ay ang pag-iisip sa atin bilang mga ‘tagapamahala’. Maraming beses na ginamit ni Jesus ang larawang ito sa kanyang mga turo upang ilarawan ang kaugnayan sa pagitan ng Diyos at ng mga tao. Narito ang isang halimbawa:

16 Sinabi rin ni Jesus sa kanyang mga alagad, “May taong mayaman na may isang katiwala. May nagsumbong sa kanyang nilulustay nito ang kanyang ari-arian. ² Kaya’t ipinatawag niya ang katiwala at tinanong, ‘Ano ba itong naririnig ko tungkol sa iyo? Ibigay mo sa akin ang ulat ng iyong pangangasiwa sapagkat tatanggalin na kita sa iyong tungkulin.’

Luke 16:1-2

Sa talinghagang ito ang Diyos ang ‘mayaman’ – ang may-ari ng lahat – at tayo ang mga tagapamahala. Sa ilang sandali ay susuriin tayo kung paano natin pinamahalaan ang pag-aari Niya. Patuloy na ginagamit ni Jesus ang kaugnayang ito sa marami sa kanyang mga turo.

Sa ganitong paraan ng pag-iisip tayo ay parang mga pension fund manager. Hindi nila pag-aari ang mga pondo ng pensiyon – ang mga taong nagbabayad sa kanilang mga pensiyon ay ang mga may-ari.Ang mga tagapamahala ng pondo ay binigyan ng awtoridad na mamuhunan at pamahalaan ang pondo ng pensiyon para sa kapakinabangan ng mga pensiyonado. Kung sila ay walang kakayahan, tamad o gumawa ng masamang trabaho, papalitan sila ng mga may-ari ng iba.

Kaya’t ang Diyos ay nananatiling ‘may-ari’ ng sangnilikha at ipinagkatiwala sa atin ang awtoridad at responsibilidad na pamahalaan ito nang maayos. Kung kaya’t makabubuting malaman kung ano ang Kanyang mga layunin at interes na may kinalaman sa paglikha. Matututuhan natin ito sa pamamagitan ng pagsisiyasat sa ilan sa Kanyang mga utos.

Ang Puso ng Diyos para sa kanyang Nilikha ay inihayag sa pamamagitan ng Kanyang mga utos

Pagkatapos ng mga Dumaan, at ang pagbibigay ng Sampung Utos, Nakatanggap si Moises ng karagdagang detalyadong mga tagubilin kung paano dapat itatag ang sarili sa Lupang Pangako ng baguhang Israelitang bansa. Isaalang-alang ang mga tagubilin na nagbibigay ng kakayahang makita ang mga halaga sa puso ng Diyos tungkol sa kapaligiran.

25 Sinabi pa ni Yahweh kay Moises nang sila’y nasa Bundok ng Sinai, ² “Sabihin mo sa mga Israelita na pagpasok nila sa lupaing ibinigay ko sa inyo, pati ang lupain ay pagpapahingahin tuwing ikapitong taon upang parangalan si Yahweh. ³ Anim na taon ninyong tatamnan ang inyong bukirin at aalagaan ang mga ubasan. ⁴ Ang ikapitong taon ay taon ng lubos na pamamahinga ng lupain, isang taóng nakatalaga para kay Yahweh. Huwag ninyong tatamnan sa taóng iyon ang inyong bukirin

Leviticus 25:1-4

Natatangi sa lahat ng iba pang mga bansa at ang kanilang mga gawi noon (3500 taon na ang nakalilipas) at kahit na iba sa karaniwang ginagawa ngayon, tiniyak ng utos na ito na ang lupain, ay nananatiling hindi nalilinang tuwing ikapitong taon. Kaya ang lupain ay maaaring magkaroon ng regular, panaka-nakang ‘pahinga’. Sa panahon ng pahinga na ito, ang mga sustansya na naubos sa ilalim ng mabigat na agrikultura ay maaaring mapunan. Ipinapakita ng utos na ito na pinahahalagahan ng Diyos ang pangmatagalang pagpapanatili ng kapaligiran kaysa sa panandaliang pagkuha. Maaari nating palawigin ang prinsipyong ito sa mga mapagkukunang pangkalikasan tulad ng mga stock ng isda.Limitahan ang pangingisda alinman sa pana-panahon o i-pause ang pangingisda hanggang sa mabawi ang sobrang isda. Nalalapat ang utos na ito bilang pinahabang prinsipyo sa lahat ng aktibidad na nakakaubos ng ating likas na yaman, tubig man, wildlife, stock ng isda, o kagubatan.

Ang patnubay na ito ay tila kapaki-pakinabang sa kapaligiran. Ngunit malamang na nagtataka ka kung paano kakain ang mga Israelita sa taon na hindi sila nagtanim. Ito ay mga taong katulad natin at tinanong din nila ang tanong na ito. Itinala ng Bibliya ang palitan:

4 Huwag bubusan ng bibig ang baka habang ito ay tumutupak ng butil.

Deuteronomy 25:4

Dapat tratuhin ng mabuti ng mga Israelita ang mga hayop na nagpapasan. Hindi nila dapat pigilan ang kanilang mga hayop sa pagtapak sa butil (para ito ay gumiik) sa pagtatamasa ng ilan sa mga bunga ng kanilang pagsisikap at trabaho.

11 At hindi ba ako dapat mag-alala sa dakilang lunsod ng Nineveh, kung saan mayroong mahigit sa isang daan at dalawampung libong tao na hindi matukoy ang kanilang kanang kamay mula sa kanilang kaliwa—at gayundin ang maraming hayop?”

Jonah 4:11

Ito ay nagmula sa kilalang aklat ni Jonas. Sa aklat na ito ay nilamon ng isang higanteng nilalang sa dagat si Jonas bago niya sinunod ang kanyang panawagan na mangaral ng pagsisisi sa masasamang mamamayan ng Nineveh. Nagalit sa Diyos na sila ay nagsisi mula sa kanyang pangangaral at sa gayon ay naiwasan ang Kanyang paghatol, si Jonas ay nagreklamo ng mapait sa Diyos. Ang sipi sa itaas ay tugon ng Diyos sa kanyang reklamo. Bukod sa pagsisiwalat ng pagmamalasakit ng Diyos sa mga tao ng Nineve, inihayag din Niya ang Kanyang pagmamalasakit sa mga hayop.Natuwa ang Diyos na naligtas ang mga hayop dahil nagsisi ang mga tao sa Nineveh.

Paghuhukom para sa mga Pumipinsala sa Lupa

Ang Aklat ng Pahayag, ang huling aklat ng Bibliya ay nag-aalok ng mga pangitain ng hinaharap ng ating mundo.Ang lumalaganap na tema ng hinaharap na nakikita nito ay nakasentro sa darating na paghuhukom.Ang paparating na paghatol ay na-trigger para sa maraming mga kadahilanan, kabilang ang:

¹⁸ Galit na galit ang mga bansang di-kumikilala sa iyo,
    dahil dumating na ang panahon ng iyong poot,
    ang paghatol sa mga patay,
at pagbibigay ng gantimpala sa mga propetang lingkod mo,
    at sa iyong mga hinirang, sa lahat ng may takot sa iyo,
    dakila man o hamak.
Panahon na upang wasakin mo ang mga nagwawasak sa daigdig.”

Revelation 11:18

Sa madaling salita, hinuhulaan ng Bibliya na ang sangkatauhan, sa halip na pangasiwaan ang lupa at ang mga ekosistema nito sa paraang naaayon sa kalooban ng may-ari nito, ay ‘wawasak sa lupa’. Ito ay magpapalitaw ng paghatol upang sirain ang mga nagkasala.

²⁵ “Magkakaroon ng mga palatandaan sa araw, sa buwan, at sa mga bituin. Sa lupa, ang mga bansa ay masisindak at malilito dahil sa ugong at mga daluyong ng dagat.

Luke 21:25b

⁸ At ibinuhos din ng ikaapat na anghel ang laman ng dala niyang mangkok sa araw. At ito’y binigyan ng kapangyarihang pasuin ang mga tao sa tindi ng init nito. ⁹ Napaso nga sila, ngunit sa halip na magsisi at talikuran ang kanilang mga kasalanan at magpuri sa Diyos, nilapastangan pa nila ang pangalan ng Diyos na may kapangyarihang magpadala ng ganoong mga salot.

Revelation 16:8-9

Ang mga palatandaang ito na isinulat 2000 taon na ang nakakaraan ay parang tumataas na lebel ng dagat at tumaas na tindi ng mga bagyo sa karagatan na nasasaksihan natin ngayon bilang bahagi ng global warming. Siguro dapat nating pakinggan ang sinaunang babala.

Ano ang maaari nating gawin upang makatulong sa ating kapaligiran?

Narito ang ilang hakbang na maaari naming gawin upang makamit ang mas magandang kapaligiran:

• Ibaba ang iyong basura sa pamamagitan ng muling paggamit ng mga produkto hangga’t kaya mo bago i-recycle ang mga ito. I-recycle ang mga bagay na maaaring iproseso at muling gamitin, tulad ng papel, plastik, at metal.
• Ang mga plastik ay nakakapinsala sa kapaligiran, kaya ang pagbabawas ng paggamit ng plastik ay isang madaling unang hakbang. Maaari kang gumawa ng mga simpleng hakbang tulad ng pagdadala ng bote ng tubig sa halip na bumili ng tubig sa mga plastik na bote. Gamitin muli ang iyong mga plastic shopping bag. Gumamit ng metal o salamin na lalagyan para mag-imbak ng pagkain. Ang ilang meryenda at pagkain ay nakabalot pa rin ng plastik. Maaari mong subukang bilhin ang mga ito nang maramihan at pagkatapos ay iimbak ang mga ito sa mga magagamit muli na lalagyan.
• Ang tubig ay isang mahalagang aspeto ng kapaligiran. Magtipid ng tubig sa pamamagitan ng pag-iingat tulad ng pag-off ng mga gripo kapag hindi mo ginagamit ang mga ito. Ayusin ang mga tumutulo na tubo at gripo.
• Gumamit ng mga produktong matipid sa enerhiya. Halimbawa, ang paggamit ng matipid sa enerhiya na mga bombilya ay hindi lamang mas mahusay para sa kapaligiran (na may mas mababang carbon footprint) ngunit makakatipid din sa iyong mga gastos sa enerhiya.
• Gumamit ng pampublikong transportasyon sa halip na ang iyong sariling sasakyan. Ito ay hindi palaging ang pinakamadaling hakbang na gawin dahil ang mga ito ay malayong mas maginhawa kaysa sa paglalakad o pagsakay sa bus. Ngunit subukang maglakad ng malalayong distansya upang makapag-ehersisyo at gumawa ng hakbang sa pagprotekta sa kapaligiran. Kung maganda ang panahon subukan ang pagbibisikleta. Ang pagbili ng mga de-koryenteng sasakyan sa halip na mga fossil-fuel burning na sasakyan ay isa pang paraan upang mabawasan ang carbon emission na dulot ng mga sasakyan.
• Gumamit ng mga produktong pangkalikasan na hindi nakakasira sa kapaligiran. Kabilang dito ang mga organic na pagkain o biodegradable na mga produktong panlinis.
• Huwag magkalat. Dahil sa pagkalat ng maraming plastic na nahuhugasan sa karagatan at mga katawan ng sariwang tubig.
• Tandaan na ang maliliit na pagbabago ay maaaring gumawa ng malaking pagkakaiba. Anumang hakbang ang gagawin mo tungo sa pagprotekta sa kapaligiran kung pananatilihin mo ito sa buong buhay mo ay magkakaroon ng pagbabago.
• Ipasa ang mga tip at diskarte na ito sa iba.
• Turuan ang mga tao, lalo na ang mga mas bata, tungkol sa kapaligiran at ang kahalagahan ng pagprotekta dito. Malaking bahagi ng ating buhay ang social media. Gamitin ang social media upang magbahagi ng impormasyon tungkol sa mga isyu sa kapaligiran at kung paano natin ito mapoprotektahan.
• Isagawa ang mga hakbang na ito sa pag-iwas upang makapagpakita ka ng halimbawa para sa iba. Ang mga tao ay mas malamang na magpatibay ng isang bagong ugali kapag nasaksihan nila ang ibang mga tao na nagsasanay nito.